Szybki wpis do księgi wieczystej u notariusza
Pierwszym etapem informatyzacji postępowania wieczystoksięgowego było stworzenie systemu elektronicznych ksiąg wieczystych. Odbywało się to poprzez przenoszenie treści dotychczasowych papierowych ksiąg wieczystych do struktury księgi wieczystej prowadzonej w systemie informatycznym. Obecnie mamy do czynienia z kolejnym etapem informatyzacji ksiąg wieczystych, a mianowicie składaniem wniosków wieczystoksięgowych związanych z aktami notarialnymi przez notariuszy w drodze elektronicznej. Dotyczy to nie tylko notariuszy, ale także komorników sądowych i naczelników urzędów skarbowych jako organów egzekucyjnych.
Jak przed zmianą przepisów tak i obecnie, notariusz sporządzający akt notarialny jest zobowiązany zamieścić w tym akcie wniosek o dokonanie wpisu w księdze wieczystej i przesłać z urzędu sądowi właściwemu do prowadzenia ksiąg wieczystych, wypis aktu notarialnego zawierający wniosek o wpis do księgi wieczystej wraz z dokumentami stanowiącymi podstawę wpisu w terminie 3 dni od sporządzenia aktu. Na skutek wprowadzenia zmian notariusz będzie zobowiązany do tego, aby niezwłocznie po dokonaniu czynności notarialnej, nie później niż w dniu sporządzenia aktu notarialnego, złożyć wniosek o dokonanie wpisu w księdze wieczystej za pośrednictwem systemu informatycznego.
Interaktywny wniosek z podpisem elektronicznym
Wniosek inicjujący elektroniczne postępowanie wieczystoksięgowe będzie mieć postać interaktywnego formularza z bezpiecznym podpisem elektronicznym. Wniosek składany przez notariusza będzie opłacany tak jak dotychczas. Notariusz pobierze od wnioskodawcy opłatę sądową od składanego wniosku i przekaże właściwemu sądowi rejonowemu. Stosowna wzmianka o fakcie złożenia wniosku inicjującym postępowanie pojawi się od razu w księdze wieczystej. Do wniosku o dokonanie wpisu składanego za pośrednictwem systemu teleinformatycznego notariusz dołączy dokumenty stanowiące podstawę wpisu do księgi wieczystej, jeżeli zostały sporządzone w postaci elektronicznej. Natomiast dokumenty niesporządzone w formie elektronicznej należy przekazać sądowi właściwemu do prowadzenia księgi wieczystej w terminie 3 dni od dnia złożenia wniosku o wpis.
Zalety i wady e-wpisu do księgi wieczystej
Nowe przepisy miały ukrócić praktyki polegające na kilkakrotnej sprzedaży nieruchomości różnym nabywcom przez nieuczciwych sprzedawców. Do tej pory notariusz od dnia przeprowadzenia transakcji miał 3 dni robocze na wysłanie do sądu wydziału ksiąg wieczystych wypisu aktu notarialnego zawierającego wniosek o ujawnienie nowego właściciela. Ten musiał zostać jeszcze odnotowany przez sąd wieczystoksięgowy. W praktyce nawet przez kilka dni po transakcji w księdze wieczystej nie pojawiał się żaden ślad po zmianie właściciela. To otwierało pole do nadużyć, które zmiana przepisów ma wyeliminować. Dziś, gdy tylko do sądu wpłynie drogą elektroniczną wniosek o wpis, w księdze automatycznie pojawi się wzmianka o nim.
Niestety nie obeszło się bez problemów, gdyż około 50 notariuszy nie wystąpiło o certyfikat do składania wniosków, a bez niego korzystanie z elektronicznych wpisów nie jest możliwe. Certyfikatów nie mają też zastępcy notariuszy. Przepisy wyraźnie bowiem zastrzegają, że możliwość uzyskania zgody na nieograniczone w czasie wyszukiwanie KW przewidziana jest wyłącznie dla notariuszy. Efekt jest taki, że 450 osób musi obecnie uzbroić się w cierpliwość, zanim uzyska certyfikat umożliwiający dokonanie wpisu w księgach. Problemy dotknęły również komorników, którzy od 1 lipca za pomocą elektronicznego formularza muszą zamieszczać wzmianki o egzekucji z nieruchomości. Okazało się bowiem, że choć część z nich uzyskała login do systemu, to hasła już nie.
